Een missie volbreng je nooit alleen, en dat is precies de bedoeling. Neem nu Manon zij maakt het verschil en gebruikt Kleurpsychologie bij mensen met dementie, iets wat ik voor het eerst ontdekte in 2006 als levensveranderende wijsheid. Ik had toen geen idee dat het een werkelijke kleurrijke olievlek zou worden, waarbij niet alleen ik deze kennis van communicatie wilde overbrengen, maar ook anderen wilde aanmoedigen hetzelfde te doen. Zoals Manon.
Door kleurpsychologie is Manon nog meer een lichtje voor anderen
Allereerst ik vind Manon geweldig. Ze is gedreven, heeft humor, een eigen wijsheid en een bijzondere manier van communicatie. Tijdens ons intakegesprek vertelde ze me dat ze gewoon een lichtje wil zijn voor anderen. Dat ze daar haar best voor wil doen en op zoek was naar een mooie aanvullende manier om te communiceren als taal niet vanzelfsprekend is of als woorden niet meer toereikend zijn, zoals bij rouw. Gelukkig schreef ze een mooi verhaal dat ik met je mag delen.
Kleurpsychologie is een vorm van communiceren
“Wat een mooie kleuren,” zegt een bewoonster als reactie op de kaarten die voor haar liggen op tafel. “Als je de mooiste eruit mag pakken, welke wordt het dan?” vraag ik. Als ik communiceer, zoek ik verbinding. Het present zijn, zoals dat ook wordt genoemd. Het is een vorm van communiceren, wat niet iedereen kan, maar wel aan te leren is. En een bewezen feit: het werkt positief in het genezingsproces. Ik werk op een – nu nog gesloten – afdeling waar mensen met dementie wonen. Dit is niet te genezen, maar het present zijn oftewel met volledige aandacht er zijn voor de bewoners kan veel mooie en heldere momenten opleveren.
De kaarten met kleurpsychologie zijn een soort prikkel
De kaarten zijn een hele fijne tool om mee te werken. Als ik ze meeneem en neerleg, trekt dat al de aandacht. Ze hebben niet altijd zin om te praten als je zomaar naast ze komt zitten. De kaarten zijn dan een soort prikkel, waar hun aandacht naar uitgaat en niet zozeer een huis-tuin-en-keukengesprekje. Omdat bij mensen met dementie de reactie later ‘binnenkomt’ duurt het even voordat ze het opgenomen hebben. Dus ik laat eerst de bewoner rustig kijken en volg wat haar of zijn aandacht trekt.Even terug naar de bewoonster. Ze pakt rood. Ik vraag haar wat de kleur rood oproept en dan heb ik haar aandacht. Ze vertelt dat haar dochter rood een mooie kleur vindt en dat ze graag rode kleding draagt.
Sommigen praten alsof het gisteren was
Als ik een vraag stel; wat vind je een mooie kleur, waarom kies je deze kleur, wat roept het bij je op, hadden jullie vroeger thuis ergens in de kamer/keuken/boerderij deze kleur, als je deze kleur moest omschrijven als gevoel, wat komt er dan bij je op? Dan gebeurt er heel veel. Iemand vertelt dat ze thuis een bepaalde kleur servies hadden, of de kinderen hadden een jas in die kleur (of zijzelf). Sommigen praten dan alsof het gisteren was. Dan zijn ze terug in die tijd. Het is belangrijk dat je meegaat in hun beleving op dat moment. Als je op die manier meepraat, gaan er luikjes open en vertellen ze je heel veel. Dingen die ze zelf vergeten waren. Die herkenning, dat maakt het zo ontzettend leuk, waardevol.
Wat er dan tevoorschijn komt is het stukje mens zonder de dementie
Ik gebruik de kleurkaarten van Bloei! als tool in mijn gesprekken en ben tijdens de opleiding ‘Kleuren van Geluk’ gemotiveerd geraakt om ook een eigen kaartdeck te maken. Je krijgt er van alles voor aangereikt en mijn deck is bijna af. De kleurkaarten werken heerlijk, want iedereen vindt wel iets van een kleur. Sommige bewoners kunnen nog lezen en dan zijn het de woorden op de kaarten die hun aandacht trekken. Daarmee kan ik overgaan op de kleur die erachter zit en wat het met hem of haar doet. Kan een kleur je helpen? Welke zou dat zijn? Wat zou je nodig hebben? Het zijn vragen die sommige bewoners erg interessant vinden en zo ontstaan er mooie gesprekken die vaak terugleiden naar het verleden. Wat er dan tevoorschijn komt is het stukje mens zonder de dementie. De mens achter de mens, vind ik lekker klinken en is zo waar.
Hun gevoel omschrijven
Bewoners die minder ver in hun dementie zijn, kunnen hun gevoel omschrijven aan de hand van een kleur. Ik vraag welke kleur op dat moment bij zijn/haar gevoel past. Dan pakken ze de kaart, bijvoorbeeld geel, en vertellen ze dat ze het fijn hebben en vrolijk zijn. Ook pakte iemand de kleur indigo, omdat ze graag naar huis wilde en zich daarom verdrietig voelde.
Dat zijn altijd de positieve gebeurtenissen
Het is ook de vorm van aandacht die ik geef: jij wordt gezien en jij krijgt aandacht op een andere manier dan je gewend bent. Het effect wat dit heeft is zo mooi. Zij gaan terug in hun tijd en nemen je mee op reis naar hoe het was, en hoe zij waren. En dan komen de herkenning en losse stukjes uit hun verleden en genieten ze van wat de kleuren hebben losgemaakt. En dat zijn altijd de positieve gebeurtenissen.
Het rode-draad-verhaal
De rode draad in het leven van de bewoonster is dat ze altijd hard werkte in het huishouden, een bezige bij. Een waakhond voor haar kinderen, superalert. Een pittige, maar ook nuchtere dame, die verlegen wordt van complimentjes. Een groot hart heeft voor haar gezin. Haar kinderen zijn haar alles en zij is alles voor haar kinderen. Ze kan goed voor zichzelf opkomen en doet niks waar ze geen zin in heeft. Hoe mooi klopt de kleur bij deze mevrouw.
Kleurpsychologie brengt de bewoners een ander gesprek
Aan het einde van het rode verhaal bedankt de bewoonster mij met blosjes op haar wangen van het vertellen. Ze vraagt of ik dit nog een keertje wil komen doen, want ze vindt dit heel bijzonder. Dat is en blijft het elke keer, ook voor mij. Kleurpsychologie brengt de bewoners een ander gesprek, zij voelen zich hierdoor echt gezien. Het is niet met een bal overgooien, of een kletspotje openen. Dit gaat net een laagje dieper. Ook omdat het niet oppervlakkig is en het gevoel raakt door de kleuren en het verhaal, hun verhaal. En dat werkt twee kanten op, want voor hen is het fijn, maar voor mij zeker net zo. Bovendien kan ik door de dingen die zij vertellen beter begrijpen waarom ze reageren zoals ze soms kunnen reageren met de diepere laag van kleurpsychologie.
Een luisterend oor bieden via aandacht en kleurpsychologie
Voor mij gaat het in eerste instantie om de bewoner en het coachend bezig zijn, vooral de ‘wat’ vragen stellen. Een luisterend oor bieden. Als de antwoorden dan emotioneel of grappig zijn, is dat een extra kadootje. En voor een kadootje mèt strikje zijn het de antwoorden die bepaald gedrag verklaren. Als ik een huiskamer binnenkom, weet een groot aantal bewoners dat er iets gezelligs of bijzonders gaat gebeuren. Dat maakt mijn baan MIJN baan!
Opleiding Kleuren van Geluk
Ik ben zo blij dat ze is gestart met ‘de opleiding’Kleuren van Geluk’ en hierna de Verdiepersopleiding van Bloei! gaat doen. Kies jij ook voor een next level, net als Manon en ben je bereid het mooier te maken voor jezelf en de ander? Check dan direct hier in voor de opleiding Kleuren van Geluk en maak het verschil. Of ben je nieuwsgierig naar de kleurrijke ansichtkaarten? Deze kun je gewoon hier bestellen.
